Zakon św Jana Chrzciciela

Brat Bernard

Możny pan ubierając się w XIII w. zakładał na siebie kolejno BRAIES /rodzaj kalesonów/, koszulę, nogawice, trzewiki, kamizelę i COTTE. Jeżeli zamierzał wyjść na dwór (po krakowsku pole:))zakładał płaszcz i wzuwał buty.

BRAIES to jedyna część garderoby noszona jedynie przez mężczyzn. Były to kalesony z cienkiego płótna, z nogawicami prostymi, bufiastymi lub marszczonymi sięgającymi prawie do kostek zwykle bywały białe. Przytrzymywano je pasem z materiału lub skóry zwylke mocowano do niego sakiewkę i klucze.
Nogawice podobne do dzisiejszych pończoch, sięgały zwykle do połowy ud. Elastyczne, obciskające łydki, wykonane z płótna, wełny, również z jedwabiu, niekiedy zakończone stopką.

Koszula- z cienkiego płótna lub jedwabiu, biała lub kremowa. Najpiękniejsze zdobiono haftem wokół wycięcia szyi i nadgarstków dopasowana do ciała. Zazwyczaj zdejmowano ją do snu, a zmieniano raz na tydzień lub dwa:)

Zimą pomiędzy koszulą a kaftanem noszono coś w rodzaju długiej kamizelki bez rękawów nazywanej PELISSON była to niemniej jednak odzież ciepła luksusowa i wygodna poszyta grubym futrem.

COTTE - to wełniana lub jedwabna szata wkładana przez głowę, z szerokim wycięciem pod szyją z długimi i wąskimi rękawami, z przodu i z tyłu rozcięta, w tali przepasana pasem. Wychodząc z domu wkładano SURCOT podobnego kroju jak COTTE lecz bez rękawów i sięgający do kolan w żywym kolorze kontrastującym z COTTE .

Płaszcz- był noszony wyłącznie przez możnych. Najczęściej w formie peleryny, skrojony kloszowo z pełnego koła, półdługi bez rękawów, zarzucany na prawe ramię i spięty klamrą bądź zawiązywany tasiemką. Szyty był z sukna, podbity futrem. W podróży i podczas deszczu noszono CHAPE - obfita peleryna bez rozcięcia, z kapturem, wkładana przez głowę jak ornat, sporządzana z nieodtłuszczonej wełny.

Obuwie- pomimo wielkiej różnorodności można je podzielić na dwie kategorie: pantofle i trzewiki wysokie. Pierwsze uszyte z tkaniny lub skóry, niewiele różniły się od współczesnych a noszono je tylko po domu lub wsuwano na nie buty. Drugie z grubej skóry, ich cholewka obciskała nogę w kostce i zapinały się na mnóstwo sprzączek lub wiązane były sznurowadłami. Rycerze woleli jednak nosić buty z cholewkami HEUSSES nieprzemakalne z miękkiej skóry, czerwonej lub czarnej. Mężczyźni w XIIIw zwykle bardziej przywiązywali uwagę do wytworności obuwia, więc noszono je dopasowane, bez obcasów niezwykle bogato zdobione/ hafty, żywe kolory, desenie układane z różnokolorowych skór, z mnóstwem dodatków/ .
Nakrycia głowy - Na pierwszym miejscu należy wymienić małą czapeczkę z włóczki lub płótna używaną po domu, nazywaną CALE, zimą zakładano czapkę o kształcie stożka z zawiniętym czubkiem lub kwadratową z nausznikami. Latem używano czapki bawełnianej, od święta opasywano głowę szeroką wstążką z kosztownej materii ozdobionej perłami, kwiatami albo pawimi piórami.
Powszechne uzupełnienie stroju stanowiły rękawiczki. Rycerze używali rękawic włóczkowych, skórkowych, lub futrzanych. Obciskały dłonie, lecz powyżej nadgarstków rozszerzały się i okrywały znaczną część przedramion. Często darowane w podarunku i nadawano im wartość symbolu: wręczając panu swoje rękawice rycerz składał mu hołd lenny, natomiast rzucając pod nogi wyzywał do walki.

Napisano na podstawie: "Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII i XIII w.) Michael PASTOUREAU wyd. PIW Warszawa 1983r. [/b]